KISLOROD QUYISH SHAHOBCHASIDA
Nashr qilingan sana: 12.09.2023 17:01:14“Tog‘-kon uskunalarini sozlash zavodi” filialida ishlab chiqariladigan kisloroddan nafaqat ko‘mir sanoati korxonalari, tibbiyot muassasalarida ham keng foydalanmoqda.
Kislorod, bu sayyoramizdagi eng muhim gaz bo‘lib, ko‘pgina kimyoviy birikmalarni oksidlash qobiliyatiga ega va inson faoliyatining deyarli barcha sohalarida, metallurgiyadan tibbiyotgacha qo‘llaniladi. Ha, biz kislorod haqida gapiramiz, ularsiz Yerda hayot umuman bo‘lmaydi. Uning sayyora atmosferasidagi ulushi 21 foizni tashkil etadi, u eng keng tarqalgan kimyoviy elementlardan biridir.
Aynan shu gaz o‘simliklar, hayvonlar va odamlarga nafas olish imkoniyatini beradi va ularning to‘liq ishlashini ta’minlaydi. Kislorod kuchli oksidlovchi xususiyatga ega, yonish jarayonini faol qo‘llab-quvvatlash qobiliyatiga ega. Ha, u yonuvchan va tabiatda juda portlovchi, shuning uchun ehtiyotkorlik foydalanish talab qiladi.
Texnik kislorod metallga ishlov berish, issiqlik energetikasi, tog‘-kon sanoati va kimyo sanoatida keng qo‘llaniladi, gaz bilan payvandlash, turli metall konstruksiyalarni kesishda qo‘l keladi. Bu hatto harbiy ishlarda ham uchraydi. Bundan tashqari, u tibbiyot sohasida katta talabga ega, ammo ayni paytda tozaligi ortib bormoqda. Shuning uchun tibbiy kislorod silindrlari odatda suyuq azot oksidi bilan to‘ldirishdan oldin yuviladi.
Kislorod “O‘zbekko‘mir” AJ ishlab chiqarish jarayonida ham keng qo‘llaniladi. Ushbu mahsulot “Tog‘-kon uskunalarini sozlash zavodi” filialida tayyorlanadi. Bu ish filial uchastkasi – Kislorod quyish shoxobchasida (OFS) bor-yo‘g‘i o‘n uch kishidan iborat kichik ishchi kuchi (shu jumladan boshliq Jamshid Tursunov) tomonidan amalga oshirilmoqda.
Nasos stansiyasining binolarida asosiy o‘rinni kislorod generatorlari egallaydi. Bular atrofdagi havodan kislorodni chiqarish imkonini beruvchi qurilmalardir. Havo kompressor tomonidan havo filtri orqali so‘riladi, bu uni chang zarralari va boshqa aralashmalardan tozalaydi.
Olingan kislorod tayyorlangan qalin devorli po‘lat silindrlarga joylashtiriladi va siqilgan va suyultirilgan gazlarni tashish uchun mo‘ljallangan maxsus transport vositalarida vertikal yoki gorizontal holatda tashiladi. Suyuq kislorodni chiqarish qo‘shimcha xarajatlarni talab qiladi: gazni suyuqlikka aylantirish uchun juda past haroratlar, yuqori bosim va bir qator qo‘shimcha shartlar kerak.
Avvalgi yillarda stansiyada azot va karbonat angidrid ishlab chiqarilardi, ular ham ishlab chiqarishda zarur edi. Olti yil oldin ikkita gaz - azot va kislorod ishlab chiqarishga mo‘ljallangan yangi qurilmani olindi. O‘rnatish muvaffaqiyatli sinovdan o‘tkazildi va rus mutaxassislari uni joylashtirish va sozlashda yordam berishdi. Faqat kislorod ishlab chiqarilgan bo‘lsa-da, azotni ajratish uchun qo‘shimcha uskunalar kerak bo‘ladi. Ishchi kuchi ham yangi, ham eski uskunalar bilan parallel ishlaydi.
“Hayot baxsh etuvchi gaz” iste’molchilari orasida nafaqat konchilar, balki mahalliy shifokorlar ham bor. Ventilyatorlar uchun mo‘ljallangan minglab kubometr siqilgan kislorod bo‘lgan rezervuarlar Angren shahrining barcha shifoxonalari, jumladan Angren tug‘ruq majmuasiga doimiy ravishda gaz avtomashinalari orqali yetkaziladi. Shunday qilib, bizning kimyogarlarimiz doimiy ravishda yetkazib beradigan mahsulotlar uchun samimiy minnatdorchilik so‘zlari eshitishga haqli.
Kislord quyish shaxobchasida operatorlar, kompressor bloklari operatorlari, kislorod ballonlarini to‘ldiruvchilar, ta’mirchilar hamda elektr va gaz payvandchilari kabi kasblar ustunlik qiladi. Ushbu kasblar egalaridan kompressor operatorlari Nargiza Toshboyeva, Muhayyo Eshonqulova hamda apparatchi Galina Kirpu bor. Galina Kirpu shaxobchada bir necha o‘n yildan buyon ishlab kelayotgan tajribali mutaxassisdir. U kislorod apparatlarini nazorat qilib, xavfsizlik moslamalari yaxshi holatda ekanligini diqqat bilan kuzatib boradi.
Binobarin, doimo hushyor bo‘lish kerak, siqilgan kislorod balloni xavfli, u portlab ketishi mumkin.
Diana ANDREYEVA
Izohlar
Oxirgi yangiliklar:
“Angren” ko‘mir koni mehnat jamoalarida
Aprel oyi “Angren” ko‘mir konida muvaffaqiyatli kechdi. Tezkor ma’lumotlarga ko‘ra, bu yerda oy davomida 1 600,0 kubometr o‘rniga 1735,3 kubometr (135%) hajmida...
O'qishMavjud bo‘sh ish o‘rinlariga navbatdagi tanlov e’lon qilindi
“O‘zbekko‘mir” aksiyadorlik jamiyati o‘z korxonalaridagi mavjud ish o‘rinlariga navbatdagi tanlov e’lon qiladi. Talbagorlarga 99 kasb bo‘yicha 184 bo‘sh ish o‘rni takl...
O'qishKo‘mir ta’minoti: korrupsiyaning oldini olish – dolzarb vazifa
Yakunlagan kuz-qish mavsumida respublika aholi iste’molchilari va budjet tashkilotlariga har galgidan ko‘p ko‘mir mahsuloti yetkazib berildi. Bu borada yutuqlar bor,...
O'qish“Ayol qismati” filmi namoyish etilmoqda
“O‘zbekko‘mir” aksiyadorlik jamiyatda diniy terrorizm, aqidaparastlik kabi salbiy oqibatlarni keltirib chiqarayotgan harakatlarning oldini olish hamda ushbu salbiy oqiba...
O'qish