XXR energetika tizimi faoliyati bilan tanishuv

Publication date: 09.02.2024 13:49:12

XXR energetika tizimi faoliyati bilan tanishuv

Joriy yilning 1-5 fevral kunlari O‘zbekiston energetika tizimi tashkilotlari matbuot kotiblari va yetakchi OAV vakillari uchun Xitoy Xalq Respublikasi energetika korxonalariga press-tur tashkil etildi.

Energetika vazirligi tashabbusi bilan o‘tkazilgan matbuot tadbiri davomida biz – ishtirokchilar Pekin, Sian va Chendu shaharlarida bo‘lib, hamkor davlat energetika tizimi, unda qo‘llanilayotgan ilg‘or texnologiyalar hamda raqamlashtirish jarayoni bilan yaqindan tanishdik.

Xitoy davlati poytaxti Pekin – global shahar, madaniyat, diplomatiya, siyosat, moliya, biznes va iqtisod, ta’lim, tadqiqot, til, turizm, media, sport, fan va texnologiya, transport sohalarida dunyodagi yetakchi markazlardan biri. Megapolis sifatida Shanxaydan keyin shahar aholisi bo‘yicha ikkinchi yirik shahar. Bu yerda Xitoyning aksariyat yirik davlat kompaniyalari shtab-kvartirasi joylashgan va dunyodagi eng mashhur kompaniyalari – “Fortune Global”, “China Energy Engineering Corporation”ning ofislari, shuningdek, jami aktivlari bo‘yicha dunyodagi eng yirik to‘rtta moliya instituti joylashgan.

Dastlabki kuni “China Energy Engineering Corporation” kompaniyasining Pekin shahridagi bosh ofisida ushbu xalqaro kompaniya faoliyatini o‘rganildi.

Mazkur kompaniya 2011-yili tashkil etilgan bo‘lib, unda 120 ming nafar ishchi-xodimlar faoliyat yuritadi. Uning umumiy aktivlari 154 mlrd AQSH dollariga teng bo‘lib, elektr energetikasi bo‘yicha dunyoning barcha qit’asidagi 140 dan ortiq davlatlarda loyihalarni amalga oshirib kelmoqda. Aytish joizki, hozirgacha kompaniya tomonidan ushbu yo‘nalishda umumiy 1060 GVt quvvatga ega 300 dan ziyod loyihalar ishga tushirilgan.

Press-tur chog‘ida kompaniyaning elektr stansiyalarini loyihalashtirish, qurish hamda ularga servis xizmati ko‘rsatish singari yo‘nalishlardagi tajribalari bilan qiziqdik. Issiqlik elektr stansiyalari va gidroelektrostansiya singari an’anaviy elektr stansiyalari bilan bir qatorda, quyosh fotoelektr stansiyasi, shamol fotoelektr stansiyasi va atom elektr stansiyasi singari “yashil” energetika manbalarini qurish hamda saqlab turish borasidagi imkoniyatlari to‘g‘risida batafsil ma’lumotga ega bo‘ldik. Shuningdek, kompaniyaning yurtimizga investisiya kiritish borasidagi faoliyati to‘g‘risida ham o‘zlarini qiziqtirgan savollarga javob olindi.

Mazkur kompaniya yurtimizda qayta tiklanuvchi energiya manbalari sohasida umumiy qiymati 2 mlrd 450 mln dollarga teng loyihalarini amalga oshirmoqda.

Xususan, Sirdaryo viloyatida barpo etilayotgan zamonaviy issiqlik elektr stansiyasi qurilishida pudratchi sifatida ishtirok etayotgan bo‘lsa, Kattaqo‘rg‘on tumanida to‘g‘ridan-to‘g‘ri investisiya hisobiga ko‘mir yoqilg‘isida ishlaydigan (tabiiy gazni tejash uchun) zamonaviy, energiya samarador syement zavodini barpo etdi.

Kompaniya Qashqadaryo va Buxoro viloyatlarida har birining quvvati 500 MVtdan bo‘lgan 2 ta quyosh fotoelektr stansiyasini barpo qilmoqda.

***

Podstansiya, transformator va boshqa elektr uskunalarini ishlab chiqaruvchi “China electric equipment group” (CHINA XD) kompaniyasi podstansiya, transformator va boshqa elektr uskunalarini ishlab chiqaradi. Navbatdagi kuni Sian shahrida joylashgan ana shu kompaniya faoliyati o‘rganildi.

“CHINA XD” kompaniyasi 1955-yilda tashkil topgan bo‘lib, unda jami 11 ming nafardan ziyod ishchi-xodimlar faoliyat yuritadi. Bugungi kunda kompaniya 100 dan ortiq davlatlarda o‘z loyihalari bilan ishtirok etib kelmoqda.

Bu yerda eng kichik hajmlidan tortib, dunyodagi eng katta quvvatli elektr qurilmalar — podstansiyalar, kuch transformatorlari, izolyatorlar, o‘chirgichlar va boshqa shu kabi qurilmalar ishlab chiqariladi.

***

Bugungi kunda dunyo bo‘yicha quyosh panellariga qiziqish tobora ortib bormoqda. Sian shahrida joylashgan “LONGI” kompaniyasi asosan quyosh panellarini ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadi. Ushbu kompaniya bosh ofisida bo‘lganimizda, mezbon hamkorlar bu haqida atroflicha so‘zlab berdilar. Mazkur yirik kompaniya 2000-yilda tashkil topgan bo‘lib, 2022-yilda uning operasion daromadi salkam 18,6 mlrd dollarni tashkil etgan.

Kompaniya Xitoy, Vyetnam va Malayziya kabi mamlakatlarda ishlab chiqarish bazalari hamda AQSH, Yaponiya, Germaniya, Hindiston, Avstraliya, BAA, Tailand va boshqa davlatlardagi filiallari bilan dunyoning 150 dan ortiq mamlakat hamda mintaqasida faoliyat yuritib keladi.

Mazkur kompaniya O‘zbekistonda ham bir qator “yashil” energetika loyihalarida qatnashib kelmoqda.

***

Jurnalistlar Chendu shahrida joylashgan “Dongfang Electric Corporation” kompaniyasi (Dongfang) kompaniyasi faoliyati bilan yaqindan tanishishdi.faoliyati bilan yaqindan tanishdilar.

Press-turda ularga ushbu yirik elektr energetika kompaniyasi issiqlik elektr stansiyalari, shamol elektr stansiyalari, quyosh fotoelektr stansiyalari, gidroelektr stansiyalari, atom elektr stansiyalari uchun eng zamonaviy energoqurilmalar ishlab chiqarish va ularni o‘rnatish bilan shug‘ullanishi haqidagi ma’lumotlarni multimedia mahsulotlari yordamida qiziqarli qilib yetkazishdi.

“Dongfang” esa 1984-yilda tashkil qilingan bo‘lib, u hozirgi kunda dunyoning 20 dan ziyod davlatlariga energoqurilmalarini eksport qilishi hamda o‘zining megaloyihalari bilan ishtirok etishi aytib o‘tildi.

Kompaniya O‘zbekistonda ham “yashil” energetika loyihalarida

***

Xitoyliklar elektr energiyasidan qanday foydalanadi, tariflar arzonmi yo qimmat? Xizmat safari davomida bizni aynan shu masala ham qiziqtirdi.

Korporatsiya vakillarining ma’lumot berishlaricha, narxlar tabaqalashtirilgan tariflarda shakllantirilgan. Masalan, Pekinda bir kVt•soat elektr energiyasi yarim yuanga teng. Bu bugungi kurs bilan hisoblaganda, 867 so‘m bo‘ladi. Iste’molchiga bir oyda 240 kVt•soat elektr energiyasi shu narxda yetkazib beriladi.

Keyingi bosqich 241 kVt•soatdan 400 kVt•soatgacha. Ya’ni, bir kVt•soat uchun 0,64 yuan - 1110 so‘mdan to‘lanadi.

Uchinchi bosqichda har bir kVt•soat elektr energiyasi iste’moli uchun 0,89 yuan, ya’ni 1543 so‘mdan hisob-kitob qilinadi.

Xullas, bir oyda o‘rtacha 300 AQSH dollari daromad qiladigan oila 500 kVt•soat elektr energiyasi iste’mol qilsa, topganining 16 foizini to‘lash elektr uchun to‘laydi.

Taqqoslash uchun, O‘zbekistonda 500 kVt•soat 147 ming 500 so‘m Xitoyda 771 ming 630 so‘mga tushga tushadi.

Boshqacha aytganda, xitoyliklar elektr energiyasi uchun bizga qaraganda. 5,23 baravar ko‘p pul to‘lar ekan.

***

Press-turning so‘nggi kuni – 5-fevralda Xitoydagi eng yirik kompaniya – “CTATE GRID” korporatsiyasi bosh ofisida bo‘ldik. Ushbu korporatsiya tadqiqot ishlari olib boradi, energiya qurilmalari yetkazib beradi. Energiya bilan qanday jarayonlar bo‘lsa texnologiyalarni ishlab chiqaradi. Boshqacha aytganda, STATE GRID – Xitoy bo‘ylab operatsiyalari bilan 1 milliarddan ortiq odamni elektr energiyasi bilan ta’minlaydi va bu uni dunyodagi eng yirik elektr ta’minot kompaniyasiga aylantiradi.

Xitoy O‘zbekiston iqtisodiyotiga eng ko‘p investisiya kiritayotgan davlatlardan biridir. Angren IESida 2016-yili yangi energoblok qurib ishga tushirilgani ham o‘zaro hamkorlik samarasidir. Umumiy qiymati 242 million bo‘lgan loyiha amalda tatbiq etilgach, IES quvvatini 2 baravardan ziyodga oshirdi. Eng muhimi, yangi energoblokning atrof-muhitga aytarli zarari yo‘q. Asosan Angren ko‘miri hisobiga ishlaydigan bunday energiyasamarador yangi bloklarning ikkinchisi joriy yilda, uchinchisi kelgusi yilda barpo etilishi rejalashtirilgan.

Mamlakatimizda bugungi kunda qayta tiklanuvchi energiya manbalarini rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. O‘tgan yili poytaxtimiz Toshkentda “Yashil energetika O‘zbekiston – Xitoy savdo uyi"ning ochildi. Biz esa hamkor davlat energetika tizimi va uning tajribalarini o‘rganib keldik. Endi hamma gap xitoy tajribalarini O‘zbekistonda yanada ommalashtirishga hissa qo‘shishda qoldi.

Ne’mat Dushayev,

“O‘zbekko‘mir” AJ matbuot kotibi

Comments

555

Your comment

Latest news

"Transparency and anti-corruption measures in the mining and geology sectors based on public opinion"

Read

New procurement lots announced by Uzbekkumir Joint Stock Company

Read

New procurement lots announced by Uzbekkumir Joint Stock Company

Read

Employees of the "Automobile Technological Transport" branch of "Uzbekcoal" JSC in national costumes

Read